Geleneksel Türk Tiyatrosu’nun Orta Oyunu ve Gölge Oyunu’nda defalarca oyunlaştırdığı Kanlı Nigar, bu kez (farklı bir formda) iki perdelik müzikal olarak sahneleniyor. Eser, Cem İdiz’in tamamıyla yeniden yazdığı müzik ve Özlem Belkıs’ın metni ile sunulacak.
Anonim bir öykü olarak Karagöz oyunlarında on yedinci yüzyılda ortaya çıkan Kanlı Nigar, bir tür halk güldürüsüdür. Kanlı Nigar, çocuk yaşta köyünden alınarak bir konağa verilen, çocukluktan ilk genç kızlığa geçişinde de erkelerin tacizine maruz kalan bir kadının öyküsünü anlatmaktadır. Oyun, güldürünün yanı sıra bir anlamda trajediyi de içermekte. Kanlı Nigar, yaşamını sürdürebilmek için erkeklerle yarışan, gerektiğinde hile ve kurnazlık yapan, yüzlerce yıldır dünyanın aşamadığı cinsel ayrımcılığı bir yanından yakalayarak atlatmaktadır.
1900’lerin başlarında İstanbul’da bir semte yeni taşınan ve hiçbir erkeğin bulunmadığı, bir ailenin öyküsünün anlatıldığı Kanlı Nigar müzikalinin konusu şöyle: Semte yeni taşınan Nigar, kızı Letafet, kalfası Şetaret, bahtsız besleme Nefaset ve dilsiz Ülfet, bohçacılık ve falcılık yaparak yaşamlarını sürdürme çabası içindedir… Ancak mahalleli, bu yeni aileden hoşnut değildir; nedeni de evde reis görevini üstlenen bir erkeğin bulunmamasıdır. Mahalle sakinlerinden Haydar, bu ailenin başında bulunan Nigar’ı görür ve tanır… (Nigar, geçmişte Haydar’ın tacizine maruz kalmıştır) Haydar, bu durumun mahalleli tarafından öğrenilebileceği kuşkusuyla, ailenin mahalleden uzaklaştırılması için türlü oyunlar deneyecektir. Bir de geçmişte alacaklı oldukları iddiasıyla ortaya çıkan Laz ve Acem de alacaklarını tahsil etmek adına olaya karışacak; işler büsbütün sarpa saracak; sonuçta, kadının fendi erkeği yenecektir.
Kanlı Nigar, Karagöz oyunlarından -eski zaman klasik oyunlar- içinde sayılmaktadır. Evliya Çelebi’nin Seyahatname’de “Taklid” diye andığı on oyundan biri olan Civan Nigar veya Kanlı Nigar, toplum hayatından alınan sahneler ile toplumsal yergiyi öne çıkaran bir oyun olarak yüzyıldır sahneleri süslemekte; hemen her versiyonu büyük ilgi ve beğeni ile karşılık bulmaktadır.
Gerek Gölge Oyunu formunda, gerekse de Orta Oyunu’nda anlatılan Kanlı Nigar hikayesi temel olarak, aynı erkek (Çelebi) tarafından aldatılan iki kadının (Kanlı Nigar ve Salkım İnci) intikam almalarını, bu vesile ile eve girmeye kalkan erkeleri teker teker dövüp, giysilerini soyup sokağa atmalarını ya da evde aynı anda içirip sarhoş ederek mahalleye rezil etmelerini konu alır. Öykü, ak-kara çatışmasını içeren Hacivat-Karagöz/Kavuklu-Pişekar yanında Sarhoş, Arap, Beberuhi, Zeybek, Rumelili Hüsmen Pehlivan, Bekçi, Laz gibi tiplemeler üzerine kuruludur. Öykünün, hemen hemen tüm sahnelemelerde Kanlı Nigar adıyla sunulması; eserdeki başkahramanın baskın rolü nedeniyledir.
Ankara Devlet Opera ve Balesi’nin sahneleyeceği Kanlı Nigar’ın metin yazarı Özlem Belkıs’ın eserle ilgili değerlendirmesi şöyle: “Kanlı Nigar adlı anonim öykü, kadın ve erkek figürleri karşı karşıya getiren eğlenceli yapısı gereği tiyatroda olduğu gibi sinemada da beğenilerek farklı yazarlarca kullanılmış bir anlatıdır. Eseri tiyatro formunda yazan Sadık Şendil, bu metinlerin en popülerlerinden birini üretmiştir. Sadık Şendil’in yazdığı metin ile benim yazdığım müzikal metin arasındaki tek bağlantı, her ikisinin de anonim hikayeyle olan ilgisidir. Şendil’in metninde Nigar ve beraberindeki kadınlar hafifmeşrep veya yaşamlarını bedenleriyle kazanan kadınlar olarak ele alınmakta iken, benim ürettiğim metinde, bohçacılık yaparak geçimlerini sağlayan, iyi bir mahallede oturmak istedikleri için de bu durumu gizlemek zorunda kalan kadınlar olarak anlatılmaktadır. Ayrıca; olayın geçtiği ve müzikale temel ortam oluşturan mahalle, ne geleneksel anonim Kanlı Nigar anlatısında, ne de aynı adı taşıyan diğer metinlerde vardır. Kanlı Nigar müzikalinde anonim öykü kullanılmışsa da bugüne dair göndermeler, mahalle kavramına atıflar, kadın erkek ilişkilerindeki ayrıntılar tamamen özgündür. Şarkı sözleri her iki perde için tamamen simetrik olarak, karakterler ve sesler bağlamında dramatik denge gözetilerek tasarlanmış ve yazılmıştır.”
KANLI NİGAR ANKARA’DA SAHNEYE ÇIKACAK
Geleneksel Türk Tiyatrosu’nun en önemli eserlerinden biri olan “Kanlı Nigar”, Ankara Devlet Opera ve Balesi tarafından sahnelere taşınıyor. 4 Ekim Salı akşamı saat 20:00’da Leyla Gencer Sahnesi’nde prömiyeri yapılacak; sezon başından beri büyük bir merakla beklenen bu eserin biletleri 2 Ekim Pazar günü satışa çıkacak.
Hayatı boyunca erkeklerden yana şansı yaver gitmeyen Nigar’ın tanıştığı erkeklere tuzaklar kurması ve onları zor durumlara sokmasının konu edildiği eserin müzikleri tanınan bestecilerimizden Cem İdiz tarafından bestelendi. Sahne müziği yazmanın kendisi için her zaman çok ayrı bir deneyim olduğunu belirten İdiz; tiyatro müziği, dans ya da müzikal olsun hepsinin farklı dünyaları beraberinde getirdiğini ve bunların besteciyi normal koşullarda aklına bile gelmeyecek tarzlara yönlendirebileceğini söyledi.
Besteci Cem İdiz “İçerik, durum, dönem, yöre ve atmosfer gereği, tangodan kantoya, sirtodan valse, zeybekten caza çok geniş bir yelpazenin içinde bulursunuz kendinizi. Tabi bu beraberinde araştırma ve incelemeyi de getirdiğinden, besteciye her anlamda deneyim kazandırır. Kanlı Nigar’ı da bu yelpazenin içinde gördüğümden büyük zevk alarak çalıştım” dedi.
Cem İdiz Kimdir?
1970’te Ankara Devlet Konservatuvarı viyolonsel bölümünü kazanan besteci bu bölümde öğrenimi sürerken 1974 yılında ülkemizin ünlü bestecileri Muammer Sun ve Adnan Saygun’un yönlendirmesiyle, konservatuvarın kompozisyon bölümüne geçti. 1977 – 78 yıllarında öğrenimine ara vererek Lahey’deki Hollanda Kraliyet Konservatuvarı’na giren bestecinin 1978’de bestelediği “1 Mayıs 1977’ye Ağıt” isimli senfonik şiiri Hollanda Kraliyet Konservatuvarı Orkestrası tarafından seslendirildi. Eğitimini MSÜ İstanbul Devlet Konservatuvarı’nda bitiren İdiz, orkestra ve oda müziği eserlerinin yanı sıra çok sayıda tiyatro ve film müziği bestelemiştir.
www.dobgm.gov.tr , facebook.com/AnkaraDOB, twitter.com/AnkaraDOB
KANLI NİGAR (Müzikal Komedi / 2 perde)
Cem İdiz (besteci), Özlem Belkıs (yazan), Sunay Muratov – Burak Şatana (orkestra şefi), Haldun Özerten (sahneye koyan), Özgür Usta (dekor tasarım), Nursun Ünlü (kostüm), Lyubomira Aleksandrova (koro şefi), Fuat Gök – Bülent Arslan (ışık tasarım), Deniz Çığ (koreograf)
Tarih: 4 Ekim 2016
Saat: 20:00
Yer: Leyla Gencer Sahnesi (Bağdat Cad. No:16 Macunköy - Ankara)
Satış noktaları:
Opera Binası Ana Gişe – 03123246801
http://www.dobgm.gov.tr
www.biletiva.com