EVİN İLYASOĞLU
Allegro
Pasaportunda mesleği sadece “müzisyen” yazan Leonard Bernstein, orkestra şefi, besteci, piyanist, eğitimci ve 20. yüzyılın büyük müzik adamıdır. Haydn’dan Mahler ve Stravinsky’ye uzanan çizgide yönettiği yapıtlar ve kayıtlarıyla örnek olmuştur. Batı Yakası Hikâyesi gibi bir Broadway müzikalinin bestecisi olduğu kadar bale yapıtları, operalar, oda müziği, orkestra, koro, şan eserleri, hatta “On the Waterfront” gibi filmlerin müziklerini bestelemiştir. Müthiş bir konser piyanisti ve televizyon yapımcısıdır. Harvard Üniversitesi’nde öğretim üyeliği ve yazarlık yapmıştır. Güçlü ve karizmatik kimliğiyle sanat dünyasında bir film artisti gibi yer etmiştir. Her çeşit müziğe ilgi duymuş: Caz, folk, klemzer, Beatles ve yerel müzikler de ona esin kaynağı olmuş. Kennedy ailesi gibi devlet büyükleriyle yakınlıklar kurmuş, Kennedy’nin öldürülmesinden sonra herkesi müzikle isyana davet etmiş.
Bernstein, 25 Ağustos 1918’de, müzikle hiç ilgisi olmayan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelir. On yaşındayken, babasının itirazına karşın, teyzesinin evindeki piyanoyu çalmaya koyulur. Harvard’da teori ve kontrpuan dersleri alır, Curtis Institute’da Fritz Reiner ile şeflik ve orkestrasyon; Tanglewood’da Koussevitzki ile orkestra yönetimi çalışıp, emin ellerde yetişir. Yaşamını değiştiren olay 1943’deki canlı bir radyo yayınında Bruno Walter’in yerini alıp New York Filarmoni’yi yönetmesidir. 1953’te La Scala’yı yöneten ilk Amerikalı şef olmuştur. Özellikle gençler için hazırladığı açıklayıcı televizyon programları, klasik müziği sevdirmek adına, bugün bile tarihi değer taşır.
Bernstein’in 1932-1990 arasındaki mektuplarından oluşan 600 sayfalık bir kitap, kitaplığımın zenginliklerinden biridir. Bu mektuplarda onun iki yönünü bulursunuz: Şefliğin halka dönük parlak zaferi veya besteciliğin içe dönük yalnızlığı.
Değerli piyanistlerimiz Güher ve Süher Pekinel için “Batı Yakasının Hikâyesi”ni iki piyanoya uyarlamış, bu eser onların dağarcığındaki başyapıtlardan birisi olmuştur.
Şu sıralarda bütün dünyanın sanat merkezlerinde Lenny’nin 100. yaşı kutlanıyor. Senfonileri çalınıyor, baleleri, operaları sahneleniyor, filmler hazırlanıyor. Mezzo kanalı da bir süreden beri onun yönettiği senfonileri yayımlıyor. Bulup izlemenizi öneririm. Bir müzik adamı ancak bu kadar karizmatik olabilir.
22.8.2018 Cumhuriyet